Na een voorschok drie uur eerder op de dag van 6.1 Mw beeft op de aarde vrijdag 28 september 2018 om 18.02 uur lokale tijd opnieuw in Sulawesi maar nu met een kracht van 7,5 Mw. Het epicentrum bevindt zich in het regentschap Donggala, 80 kilometer ten noorden van de provinciehoofdstad Palu, op 10 kilometer diepte. De beving veroorzaakt naast veel aardbevingsschade een tsunami, die grote delen van de stad Palu verwoest. Palu ligt aan een lange steeds smaller wordende baai, waardoor de golf van de tsunami zich goed kan ontwikkelen. In Palu bereikt de alles verwoestende golf wel een hoogte van 11 meter.

Doordat een tsunamiwaarschuwing ten onrechte snel (na circa een half uur) weer wordt ingetrokken, zijn veel mensen niet voorbereid op de komst van de metershoge golf. In bepaalde gebieden in en ten zuiden van Palu verliest de ondergrond haar draagkracht en wordt als het ware vloeibaar (liquefaction) waardoor gebouwen wegzakken en er soms modderstromen ontstaan die veel slachtoffers maken. Het officiële aantal doden bedraagt 4.340 doden. Er zijn circa 5.000 mensen gewonden geraakt.

De internationale hulpverlening

Zondag 30 september, twee dagen na de ramp, geeft de Indonesische president toestemming dat internationale hulp geaccepteerd mag worden en deze wordt dan ook gevraagd. Op vrijdag 12 oktober, twee weken na de ramp, wordt het zoeken naar overlevenden (SAR-fase) officieel stopgezet en begint het ruimen van het puin met groot materieel en het besproeien va de puinhopen met desinfectiemiddel om de uitbraak van besmettelijke ziekten te voorkomen. Naast het puinruimen komt nu het accent geheel te liggen op het bieden van eerste noodhulp aan de overlevenden.

Het zorgen voor voldoende schoon drinkwater past in deze fase en vanuit Europa zijn inmiddels al een Frans en een Deens team met waterzuiveringsinstallaties onderweg en aggregaten uit o.a. Duitsland. Voor het begeleiden van deze noodhulp vertrekt op deze dag het EUCP-team, waaraan twee leden van ons TAST.NL deel uitmaken. Het EUCP-team moet zorgen dat de noodhulp vanuit Europa goed en in overleg met de overheid de inwoners van Sulawesi kon bereiken.

Het algemene doel van een EUCP-team is dat deze specialisten de nationale en lokale overheid ondersteunen in het efficiënt inzetten van (hulp)goederen die vanuit de Europese Unie ter beschikking worden gesteld.

Op vrijdag 26 oktober beëindigt de Indonesische overheid officieel de fase van het bieden van eerste noodhulp en begint voor de lange structurele herstelfase.  Ook voor het EUCP-team zitten de taken erop en keert het team terug naar huis. Maandagmorgen 29 oktober landen onze twee TAST-leden weer veilig op Schiphol.

Wat heeft het EUCP-team kunnen betekenen in Sulawesi?

Als eerste zijn door het team assessments uitgevoerd langs de oost- en westkust. Na de eerste beeldvorming van de Indonesische overheid was er behoefte aan een update van de situatie. Het EUCP-team heeft hiervoor diverse plaatsen bezocht en met de lokale mensen overlegt over de situatie en hun huidige hulpbehoefte. Dit is weer aan de Indonesische autoriteiten teruggekoppeld, die het bruikbare informatie vond.

Als tweede heeft het team bekeken hoe de afhandeling van inkomende hulpgoederen op de luchthaven van Balikpapan op het nabijgelegen eiland Kalimantan verliep. Het team heeft bemiddeld om de aggregaten die vanuit Europa gestuurd waren vanuit de opslaghal ook daadwerkelijk het veld in te krijgen.

Als derde heeft het EUCP-team als smeerolie gefunctioneerd om de hulpgoederen ter plaatse te krijgen en om eventuele misverstanden op te lossen.

Een mooie en zinvolle missie

Het team bestond uit zes personen Bruno, Teamleader uit Frankrijk, Mikko, Logistiek specialist uit Finland, Gerard (Ierland) en James (Engeland) als liaison officieren en Eddy en Henry als TAST. Na een telefoontje op woensdagavond en een teleconference met Brussel vertrokken we vrijdag naar Jakarta. In Jakarta kwamen we als team bij elkaar. De meeste teamleden kenden elkaar nog niet, maar na een korte introductie konden we snel aan het werk.

 In Jakarta gingen we op bezoek bij lokale autoriteiten en vertegenwoordigingen vanuit de EU om mandaat te krijgen voor inzet in het rampgebied. Daarna zijn we zo snel mogelijk vertrokken naar Palu, in het centrum van het rampgebied.

Bij een USAR inzet hebben we normaliter eten, drinken en tenten bij ons, maar als EUCPT moesten we dit zelf zien te regelen. In een rampgebied met besmet water, tekorten, beschadigde hotels en na-bevingen is het een uitdaging om dit veilig te doen.

 We zijn vanuit USAR gewend om onder primitieve omstandigheden ons werk te kunnen doen, het verliep allemaal zonder grote problemen. Onze dagelijkse maaltijden bestonden voornamelijk uit rijst, verse vis en (flessen)water en we sliepen in lokale ‘hotels’ die hier en daar wat aardbevingsschade hadden opgelopen.

We hebben in PALU een Boo (Base of operations) ingericht en zijn met de coördinatie van de hulpverlening begonnen. Contacten met de lokale autoriteiten, waterzuiveringsmodules, assessments in het veld, coördineren van binnengekomen hulpgoederen uit de EU, begeleiden van EU ambassadeurs die het rampgebied kwamen bezoeken. Elke dag begonnen we vroeg en de dag werd afgesloten met een video briefing met Brussel.

We hebben veel kunnen doen, ondanks de lange dagen en lastige omstandigheden was de sfeer in het team prima. We kijken terug op een mooie, zinvolle missie waarin we een steentje bij hebben kunnen dragen aan de verbetering van de omstandigheden van de getroffen bevolking. Dit alles in goede samenwerking met de Indonesische overheid.